Viêm tiểu phế quản là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới phổ biến ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi. Hầu hết các trường hợp nhẹ và tự khỏi trong vòng 2 đến 3 tuần mà không cần điều trị, mặc dù một số trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng và cần được điều trị tại bệnh viện.
Viêm tiểu phế quản ở trẻ là gì?
Viêm tiểu phế quản ở trẻ là tình trạng tắc nghẽn các đường dẫn khí nhỏ trong phổi do nhiễm vi rút. Nó thường xảy ra ở trẻ em dưới hai tuổi. Các triệu chứng có thể bao gồm sốt, ho, sổ mũi, thở khò khè và khó thở. Những trường hợp nghiêm trọng hơn có thể kèm theo hiện tượng phùng mũi, càu nhàu hoặc da giữa các xương sườn co vào khi thở. Nếu trẻ không được bú đúng cách, có thể có dấu hiệu mất nước.
Viêm tiểu phế quản thường là kết quả của nhiễm trùng do virus hợp bào hô hấp (72% trường hợp) hoặc virus rhino ở người (26% trường hợp). Chẩn đoán thường dựa trên các triệu chứng. Các xét nghiệm như chụp X-quang phổi hoặc xét nghiệm virus là không cần thiết.
Nguyên nhân gây viêm tiểu phế quản ở trẻ em
Viêm tiểu phế quản gây ra bởi một loại vi rút được gọi là vi rút hợp bào hô hấp (RSV), lây lan qua các giọt chất lỏng nhỏ khi ho hoặc hắt hơi của người bị nhiễm bệnh. Nhiễm trùng làm cho các đường dẫn khí nhỏ nhất trong phổi (tiểu phế quản) bị nhiễm trùng và viêm. Tình trạng viêm làm giảm lượng không khí vào phổi, gây khó thở. Các tác nhân khác gây ra bệnh này bao gồm siêu vi trùng ở người, cúm, parainfluenza, coronavirus, adenovirus, rhinovirus và mycoplasma.
Triệu chứng viêm tiểu phế quản ở trẻ
Viêm tiểu phế quản thường xuất hiện ở trẻ em dưới hai tuổi và có một loạt các triệu chứng hô hấp đặc trưng bao gồm sốt, đau bụng, ho, thở khò khè, thở nhanh và tăng nhịp thở như phồng mũi, căng cơ. Đó là những phát hiện điển hình khi nghe lồng ngực bằng ống nghe. Trẻ cũng có thể bị ngưng thở hoặc ngừng thở trong thời gian ngắn.
Sau đợt bệnh cấp tính, thông thường đường thở vẫn nhạy cảm trong vài tuần, dẫn đến ho và khò khè tái phát. Một số dấu hiệu của bệnh nặng bao gồm:
- Bú kém (ít hơn một nửa lượng chất lỏng thông thường trong 24 giờ trước đó)
- Rất quấy khóc và không nín
- Tã ướt ít hơn hoặc đi tiểu ít hơn bình thường
- Giảm đáng kể hoạt động bình thường
- Tiền sử ngừng thở
- Tốc độ hô hấp > 70 nhịp /phút
- Da tái xanh
Điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ ra sao?
Không có thuốc để tiêu diệt vi rút gây viêm tiểu phế quản, nhưng nhiễm trùng thường khỏi trong vòng 2 tuần mà không cần điều trị. Hầu hết trẻ em có thể được chăm sóc tại nhà giống như cách bạn điều trị cảm lạnh. Đảm bảo trẻ uống đủ nước để tránh mất nước. Bạn có thể cho trẻ uống paracetamol hoặc ibuprofen để hạ nhiệt độ nếu cơn sốt làm trẻ khó chịu.
Chế độ ăn duy trì hydrat hóa là một phần quan trọng trong quản lý viêm tiểu phế quản. Trẻ sơ sinh có các triệu chứng phổi nhẹ có thể chỉ cần quan sát nếu việc bú không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, uống sữa vào có thể bị ảnh hưởng bởi dịch tiết ở mũi và làm tăng nhịp thở. Các hướng dẫn khuyến cáo sử dụng dịch thông mũi-dạ dày hoặc dịch truyền tĩnh mạch ở trẻ em bị viêm tiểu phế quản không thể duy trì việc uống bình thường.
Cung cấp oxy không đủ cho mô là một trong những mối quan tâm chính khi viêm tiểu phế quản nặng và độ bão hòa oxy thường liên quan chặt chẽ với cả nhu cầu nhập viện và thời gian nằm viện tiếp tục ở trẻ em bị viêm tiểu phế quản. Khoảng 2 đến 3% trẻ sơ sinh bị viêm tiểu phế quản trong năm đầu đời sẽ phải nhập viện vì trẻ phát triển các triệu chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như khó thở. Điều này phổ biến hơn ở trẻ sinh non (sinh trước tuần 37 của thai kỳ) và những trẻ sinh ra với tình trạng tim hoặc phổi.
Phòng ngừa bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ
Rất khó để ngăn ngừa trẻ bị viêm tiểu phế quản, nhưng bạn có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ mắc bệnh này và giúp ngăn ngừa vi rút lây lan. Bạn nên:
- Rửa tay của bạn và con bạn thường xuyên
- Rửa hoặc lau đồ chơi và bề mặt thường xuyên
- Giữ trẻ bị nhiễm bệnh ở nhà cho đến khi các triệu chứng của chúng được cải thiện
- Giữ trẻ sơ sinh tránh xa những người bị cảm lạnh hoặc cúm
- Tránh hút thuốc xung quanh con bạn và không để người khác hút thuốc xung quanh chúng
Một số trẻ có nguy cơ cao bị viêm tiểu phế quản nặng có thể được tiêm kháng thể hàng tháng, giúp hạn chế mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.
Viêm tiểu phế quản tuy hay xảy ra với trẻ nhỏ và có thể chữa tại nhà nhưng cũng tiềm ẩn không ít biến chứng nguy hiểm. Cập nhật kiến thức về bệnh sẽ giúp bố mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc bé yêu của mình. Các mẹ cũng nên phân biệt viêm phế quản ở trẻ em và viêm tiểu phế quản để có cách điều trị đúng bệnh.
